W naszej szkole tradycją stało się przygotowywanie przedstawień i inscenizacji w trakcie goszczącego już na stałe w harmonogramie imprez i uroczystości "Tygodnia Baśni". Uczniowie bardzo chętnie uczestniczą w tego rodzaju przedsięwzięciach, gdyż mają możliwość sprawdzenia swoich umiejętności, pokazania się, doświadczają sukcesu.Nauczyciele najczęściej stosują żywy plan. Podobie było ze mną. Chcąc urozmaicić formy pracy z uczniami w tym zakresie dokonałam przeglądu kilku pozycji dotycząch tego tematu. W poniższym opracowaniu chcę pokazać kilka innych możliwosci i zachęcić nauczycieli do zastosowania ich w pracy z uczniem.
Zabawa dla dziecka jest warunkiem prawidłowego rozwoju. Poprzez zabawę dziecko przygotowuje się do pełnienia różnych zadań w życiu dorosłym. Dzieci bawiąc się w dom, szkołę czy sklep, przygotowują się do zabawy w role. Teatr wieku szkolnego powinien być kontynuacją tych "teatralnych" zabaw dziecięcych.
1. Kształcenie pięknej i wyrazistej mowy dziecka
2. Bogacenie czynnego słownika uczniów
3. Wdrażanie do dłuższych wypowiedzi na określony temat
4. Kształcenie uwagi, spostrzegawczości i pamięci wzrokowej
5. Rozwijanie logicznego myślenia
6. Kształcenie wyobraźni, wrażliwości twórczej
7. Ćwiczenie poprawności ortograficznej poprzez częsty kontakt z tekstem
8. Zaspokojnie naturalnej potrzeby ruchu i zabawy
9. Kształtowanie umiejętności pracy w zespole, świadomej dyscypliny, szacunku dla pracy innych
10. Przygotowanie do właściwego odbioru sztuki
1. Teatr samorodny (improwizacje)
2. Inscenizacje
3. Teatr cieni
4. Teatr lalek
Improwizować można (mimiką, gestem, ruchem) np.
- zagadki i szarady (rozbijanie rzeczowników na części i pokazywanie ich osobno np. bal i konik czyli balkonik)
Przy wprowadzaniu inscenizacji obowiązuje zasada stopniowania trudności: od wyrazu, zagadki do baśni i bajek)
Postacie - lalki wykonane z tektury lub szmatek, przedmioty, owoce, warzywa, a nawet odpowiednio złożone dłonie mogą być postaciami bajki. Mogą
- lalki wykonane z tektury lub szmatek, przedmioty, owoce, warzywa, a nawet odpowiednio złożone dłonie mogą być postaciami bajki. Mogą
wystąpić też żywe postacie (teatr hiszpańskich cieni)
wystąpić też żywe postacie (teatr hiszpańskich cieni)
Oświetlenie - najlepsze jest światło z rzutnika do przezroczy, umieszczone na przeciw
- najlepsze jest światło z rzutnika do przezroczy, umieszczone na przeciw
ekranu w odległości 1-1,5 metra.
Dekoracja - najlepiej prezentuje sie w formie ażurowj wycinanki umieszczonej na ekranie z białego płótna rozpietego na drewnianej konstrukcji
- najlepiej prezentuje sie w formie ażurowj wycinanki umieszczonej na ekranie z białego płótna rozpietego na drewnianej konstrukcji
ad. 4
Teatr lalek- lalki ożywia aktor-animator
- lalki ożywia aktor-animator
Rodzaje lalek:
- pacynka (lalka rękawiczkowa, ożywiana dłonią animatora)
- kukiełka (na kiju umieszcza się głowę np. z masy papierowej, tułów, ręce i nogi uszyte są
tkaniny, do rąk można przymocować druty i poruszać nimi)
- jawajka (głowa umieszczona na drążku przechodzącym przez bark do którego
przytwierdzone są ręce połączone w stawach kawałkiem skóry, aby były ruchliwe,
przytwierdzone są ręce połączone w stawach kawałkiem skóry, aby były ruchliwe,
zakończone dłońmi, które dodatkowo za pomocą drutów)
- marionetka ( lalka poruszana od góry za pomocą drutów lub nitek)
Konstruowanie lalek- najważniejsza część to głowa wykonana z masy papierowej, drewna, tkaniny lub tworzywa sztucznego. Kostium powinien mieć tylko charakterystyczne elementy i przykrywać konstrukcję lalki.
- najważniejsza część to głowa wykonana z masy papierowej, drewna, tkaniny lub tworzywa sztucznego. Kostium powinien mieć tylko charakterystyczne elementy i przykrywać konstrukcję lalki.
Technika animacji- aktor poruszający lalką wykonuje te same czynności co lalka i on powinien wypowiadac tekst.
- aktor poruszający lalką wykonuje te same czynności co lalka i on powinien wypowiadac tekst.
Przygotowanie sceny- może to być zawieszona na sznurku lub w drzwiach zasłonka, koc, prześcieradło, parawan albo specjalna scenka z zasłonami.
- może to być zawieszona na sznurku lub w drzwiach zasłonka, koc, prześcieradło, parawan albo specjalna scenka z zasłonami.
Dekoracja- jest tłem, nie może konkurować z lalką, ma pokazać gdzie i kiedy toczy się akcja.
- jest tłem, nie może konkurować z lalką, ma pokazać gdzie i kiedy toczy się akcja.
Efekty sceniczne i słuchowe- wzbogacają i ożywiają przedstawienie.
- wzbogacają i ożywiają przedstawienie.
III. Uwagi metodyczne do pracy nad małymi formami teatralnymi.
- dobierac tekst do wieku i zainteresowań dzieci
- przeanalizować go pod względem treści jak i formy
- podkreślić te momenty, które chcemy wyeksponować
- wspólnie z uczniami ustalic sposoby przedstawienia treści i formy
- podzielić role wraz z zespołem, uwzględniając predyspozycje uczniów
- zaczynać pracę od prób czytanych a następnie opracować układy, ustawienie, przygotować
kostiumy, rekwizyty i dekoracje.
Każda z opisanych wyżej form teatralnych moze być grą dramatyzowaną pod warunkiem, że :
- ma charakter aktyności spontanicznej i zaspokaja psychiczne potrzeby dziecka
- nauczyciel jest tylko inspiratorem i akceptuje propozycje uczniów
- jest przygotowana samodzielnie przez uczniów.
Gry dramatyczne mogą być zabawą odprężającą w czasie lekcji wstępem lub jej zakończeniem. Może być to tylko proste ćwiczenie ruchowe jak też i całe przedstawienie przygotowane samodzielnie przez dzieci.
LITERATURA:
WIERZBICKA U. , Szkolny teatr WSiP,W-wa 1979
AWGULOWA J. , Dziecko widzem i aktorem. Inscenizacje WSiP,W-wa 1979
RYBOTYCKA L. , Gry dramatyczne. Teatr młodzieżowy
ŻUCHOWSKI H. R. Bawimy się w teatr
MINEYKO B. , Improwizacja w klasach 1-3, W-wa 1986
WIECH A. Z. , Poradnik dla wychowawców świetlic szkolnych W-wa 1975r
(roz. IV)
Opracowała Krystyna Kędzia